10-02-2017
Bij deze een beetje meer uitleg over de goedgekeurde wetsontwerpen in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken. Er is immers heel wat rond te doen. Toch moeten enkele zaken genuanceerd worden.
Deze wetsontwerpen hebben tot doel een eenvoudiger en efficiënter terugkeerbeleid mogelijk te maken wanneer de openbare orde en nationale veiligheid bedreigd worden. In het regeerakkoord heeft de regering zich er immers toe geëngageerd om de mogelijkheden in dit verband te versterken. Dit gebeurt met het oog op een coherent, performant en kwaliteitsvol asiel- en migratiebeleid, waarvan een humaan en efficiënt terugkeerbeleid het sluitstuk is. Het huidige gecompliceerde systeem van bevelen om het grondgebied te verlaten (BGV), MB’s tot terugwijzing en KB’s tot uitzetting wordt aldus vereenvoudigd en vervangen door enkel een BGV, te nemen door de minister of de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Dit gebeurt steeds met respect voor de nodige rechtsbescherming en met inachtneming van onze internationale engagementen. In die zin kunnen wij ons dus vinden in de voorliggende wetsontwerpen.
Maar het klopt dat deze wetsontwerpen ingrijpend zijn. En het klopt ook dat wij het behoorlijk moeilijk hebben met bepaalde aspecten uit dit ontwerp. We hebben dat tijdens de commissievergaderingen in het parlement ook duidelijk gezegd. Maar we hebben er met CD&V wel voor kunnen zorgen dat er stevige waarborgen werden opgenomen in het wetsontwerp. Het is dus niet zo dat de eerste de beste kruimeldief zomaar het land kan worden uitgezet.
Voor alle duidelijkheid, dit wetsontwerp heeft betrekking op niet-Belgen met een verblijfsvergunning in ons land. Personen met de Belgische nationaliteit vallen hier niet onder.
De volgende waarborgen werden op aandringen van CD&V in het wetsontwerp opgenomen:
1. Versterkte bescherming voor wie hier reeds 10 jaar legaal verblijft
De wet voorziet vandaag in een getrapt systeem van tegen uitwijzing beschermde categorieën vreemdelingen. Zo zijn er:
- Vreemdelingen die nooit mogen worden uitgewezen (vb. wie hier geboren is);
- Vreemdelingen die enkel in geval van een ernstige aanslag op de nationale veiligheid van het land mogen worden uitgewezen (terrorisme);
- Vreemdelingen die enkel in geval van ernstige aanslag op de openbare orde of de veiligheid van het land mogen worden uitgewezen.
Dit systeem van bescherming wordt afgeschaft. Deze beslissing ligt voor CD&V zeer moeilijk. Niet dat wij niet willen dat criminelen en terroristen niet gestraft worden, dat willen wij ook. Maar mensen die hier geboren en getogen zijn bovenop hun straf ook nog eens naar een land sturen waar ze nooit of amper hebben gewoond, dat gaat voor ons zeer ver.
Daarom hebben we afgedwongen dat personen die hier meer dan 10 jaar legaal verblijven, toch iets meer beschermd zijn tegen uitwijzing (vanzelfsprekend niet tegen strafrechtelijke vervolging, die is voor iedereen gelijk). Zij kunnen enkel uitgewezen worden omwille van ernstige redenen van openbare orde of nationale veiligheid, én op voorwaarde dat het gedrag van de betrokkene een werkelijke, actuele en voldoende ernstige bedreiging voor het fundamenteel belang van de samenleving is. Het zijn enkel terroristen en zeer zware criminelen die hieraan voldoen. Een ernstige misstap van iemand, die hiervoor trouwens ook gestraft wordt, leidt dus niet zonder meer tot een uitwijzing, er moet bovendien ook aangetoond worden dat er nog steeds een ernstige bedreiging is voor de samenleving.
Personen die hier nog geen 10 jaar verblijven kunnen daarentegen worden uitgewezen omwille van redenen van openbare orde of nationale veiligheid. Maar ook hier geldt de voorwaarde dat het gedrag van de betrokkene een werkelijke, actuele en voldoende ernstige bedreiging voor het fundamenteel belang van de samenleving is.
2. Uitgebreide proportionaliteitstoets
Een uitgebreide proportionaliteitstoets wordt ingevoerd voor álle beslissingen tot intrekking verblijf (dus ook voor hen die hier nog geen 10 jaar verblijven):
- De beslissing moet gebaseerd zijn op het persoonlijk gedrag van de betrokkene;
- Er moet rekening worden gehouden met de ernst of de aard van de inbreuk op de openbare orde of de nationale veiligheid die hij heeft begaan, of met het gevaar dat van hem uitgaat, en met de duur van zijn verblijf in het Rijk;
- Er moet rekening worden gehouden met het bestaan van banden met zijn land van verblijf of met het ontbreken van banden met zijn land van oorsprong, met zijn leeftijd en met de gevolgen voor hem en zijn familieleden. Mensen die hier geboren en getogen zijn of hier al van kinds af aan wonen, hebben een zeer duidelijke band met België en hen terugsturen is dan ook zo goed als uitgesloten.
3. Absolute bescherming voor erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden
4. Hoorrecht
Er wordt een hoorrecht ingevoerd voor vreemdelingen van wie de DVZ het verblijfsrecht wil intrekken of opheffen. Zij krijgen eerst een brief van de DVZ, waarop zij binnen een bepaalde termijn moeten antwoorden met eventuele extra elementen die de beslissing kunnen beïnvloeden.
5. Verduidelijking memorie van toelichting
In de memorie van toelichting werd ook nauwkeuriger omschreven wat het verschil is tussen “redenen van openbare orde”, “ernstige redenen van openbare orde”, en “dwingende redenen van openbare veiligheid”, en werden er voorbeelden opgenomen aan de hand van rechtspraak van het Hof van Justitie. Zo gaat het o.m. over terrorisme, de aan de drugshandel gerelateerde criminaliteit, verkrachting van minderjarigen, en illegale wapenhandel. Bovendien werd opgenomen dat ook voor deze feiten elke situatie in zijn geheel moeten worden onderzocht, zodat er niet automatisch een einde aan het verblijf kan worden gemaakt. Het kan immers voorkomen, zelfs bij de bovengenoemde voorbeelden, dat de omstandigheden van de zaak niet de graad van ernst hebben die vereist is om als “(ernstige) redenen van openbare orde” te worden gekwalificeerd.
In de praktijk gaat het om een beperkt aantal gevallen. Elk dossier zal daarbij afzonderlijk bekeken worden.
We leven in een rechtsstaat. Men kan tegen elke beslissing van de DVZ in beroep gaan bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). Deze rechtbank heeft dus het laatste woord bij de beoordeling van de ernst van de feiten, de bestaande banden met België en met het land van herkomst,…
6. Evaluatie van deze wet
Ook werd er op ons initiatief nog een amendement gestemd om de wet na 2 jaar te evalueren zodat we kunnen bijsturen waar nodig.
Wat met mensen die niet veroordeeld zijn?
In de berichtgeving kwam ook naar voor dat zelfs personen zonder een veroordeling kunnen uitgewezen worden. Dat is inderdaad een ingrijpende maatregel, maar wat meestal niet wordt gezegd is dat dit vandaag ook al kan, maar inderdaad zelden voorkomt. Een bekend geval waarbij iemand zonder veroordeling werd uitgewezen is dat van de radicale imam El Alami Amaouch uit Verviers. Die werd naar Nederland uitgewezen wegens zijn activiteiten als haatprediker. Ook hij werd niet veroordeeld. De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) ging voort op verslagen van de staatsveiligheid en de politie. De rechter (Raad voor Vreemdelingenbetwistingen) bevestigde deze beslissing.
Zoals gezegd is het dus een ingrijpend voorstel waar wij het op bepaalde punten zeer moeilijk mee hebben. Maar we hebben er toch voor kunnen zorgen dat er bepaalde waarborgen werden opgenomen.
Het feit dat geen enkele partij tegen stemde in de commissie Binnenlandse Zaken, plaatst het een en ander al in een zekere context. De meerderheidspartijen en cdh keurden de voorstellen goed, de andere partijen (Groen, Ecolo, sp.a en PS) onthielden zich. Normaal gezien zou dit ook de stemming geweest zijn in de plenaire vergadering (zie ook het Knack-artikel van 9 februari over deze thematiek).
Nahima Lanjri en Veerle Heeren
Parlementsleden
