13-02-2020

Wie zijn jullie?

Wij zijn Roos Fekkers en Rudi Friedrichsen van Samen Tegen Onbetaalde Schoolfacturen, een initiatief dat werd opgericht door het ministerie van Onderwijs, de scholenkoepels en -netten en armoedeverenigingsorganisaties. Wij ondersteunen scholen om onbetaalde schoolfacturen aan te pakken.  

 

Hoe doet u dat precies?  Hoe komt men in aanmerking voor uw hulp?

Wij lanceren elk jaar een projectoproep waarop scholen kunnen intekenen. Een traject loopt gedurende één schooljaar. Twee van onze medewerkers, een vormingsmedewerker en een ervaringsdeskundige in de armoede, komen vervolgens ongeveer 7 keer samen met de school. Vaak is dit met een werkgroep van de school zelf. Die werkgroep kan bestaan uit directie, leerkrachten, opvoeders, financiële medewerkers, maatschappelijk werkers en ander personeel op school. Daarnaast moedigen we scholen ook aan om ouders en externe partners zoals armoedeverenigingen, CAW’s en OCMW’s te betrekken bij de werkgroep. Het is de bedoeling dat deze werkgroep structureel wordt en ook na het project blijft bestaan om over onbetaalde schoolfacturen en armoede na te denken. Het jaar na het project komen onze medewerkers nog een keer samen met de werkgroep op school om op te volgen. 

 

Werken jullie alleen rond onbetaalde schoolfacturen of ook op andere domeinen?

Scholen kunnen op zes domeinen werken. Afhankelijk van de noden in een bepaalde school kunnen zij één of meer domeinen kiezen om aan te werken. Scholen kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om te werken rond kostenbeleid en na te denken over welke kosten echt noodzakelijk zijn. Is het bijvoorbeeld echt nodig om een duur invulboek te kopen als daar maar 3 bladzijden uit gebruikt worden? Andere scholen willen dan weer inzetten op communicatie. Als je weet dat 1 op 7 personen laaggeletterd is, dan weet je dat brieven en rekeningen op een zo toegankelijk mogelijke manier geschreven moeten zijn. Wij bieden scholen dan heel concrete hulp om dat te verbeteren. Andere scholen worstelen dan weer met solidariteit: als een kind een activiteit niet kan betalen, draag je dan als school de kosten? Is dat niet oneerlijk tegenover andere kinderen? Dat zijn vragen waar scholen mee zitten en waarmee wij kunnen helpen.  

 

Veel scholen zullen met zulke vragen zitten. Hoeveel scholen begeleiden jullie?

Jaarlijks kunnen ongeveer 45 scholen meedoen aan het project. We zijn nu aan ons derde jaar bezig. Dit jaar begeleiden we 53 scholen en trainen we 10 beleidsmedewerkers om lokaal ook nog STOS-trajecten te begeleiden. Zo proberen we de impact van ons werk te vergroten. 

 

Waar haalt u de middelen? 

Vooral van het ministerie van Onderwijs en enkele private partners zoals Welzijnszorg en CERA. Voorlopig werken wij met projectsubsidies, die wij elk jaar opnieuw moeten aanvragen. We kunnen ondertussen mooie resultaten voorleggen: 29% van de scholen kent een daling van de onbetaalde schoolfacturen, 39% van de scholen kent een daling van de schoolkosten voor ouders na slechts een jaar STOS. We hopen dat we structurele ondersteuning zullen krijgen in de toekomst, want nu is het elk jaar bang afwachten of onze financiering verlengd wordt. 

 

Waarom is uw organisatie nodig?  

1 op 5 kinderen in België groeit op in armoede. Dat zorgt voor problemen thuis, maar ook op school: 70% van de Vlaamse scholen kampen met onbetaalde schoolfacturen. Kinderen kunnen niet mee op uitstap, ze hebben geen schoolboeken of kunnen de richting die ze willen volgen niet kiezen omdat die te duur is. Dat zijn zoveel gemiste kansen, zowel voor deze kinderen als voor onze samenleving. Anders dan onze naam doet vermoeden, richten we ons niet alleen op onbetaalde schoolfacturen, maar vooral naar wat achter die schoolrekening schuil kan gaan.   

Gebeurt uw actie met discretie, want niemand wil toch te kijk staan als arm, of niet in staat om boterhammen voor zijn kind te maken?

Dat klopt, daarom werken wij vanuit het standpunt dat alles wat wij doen voor alle ouders en alle kinderen is. Je weet ook niet altijd welke gezinnen (kans)arm zijn. Het is dus belangrijk om voor alle kinderen en ouders aanpassingen te doen, zodat je iedereen meeneemt, niet alleen de kinderen waarvan je zeker denkt te weten dat zij in armoede leven. Wij werken aan een algemeen beleid, voor iedereen. Duidelijke communicatie, een doordacht kostenbeleid en heldere, regelmatige schoolrekeningen zijn goed voor alle kinderen en gezinnen, zonder kansarme kinderen te stigmatiseren. 

Op de school waar we vandaag zijn spreekt de helft van de leerkrachten kinderen aan over schoolfacturen. Zij geven bijvoorbeeld een betalingsherinnering mee met het kind. Dat is stigmatiserend: alleen deze kinderen krijgen een brief, andere kinderen niet. Dat zorgt voor schaamte bij kinderen, terwijl zij hier niets aan kunnen doen. Maar alle brieven per post versturen is dan vaak weer duur voor de school. Ga je dan bij elk contactmoment met de ouders zwaaien met die factuur? Want dan schrik je ouders weer af om naar een contactmoment te komen. Zulke dilemma’s leggen scholen ons regelmatig voor. Vanuit onze ervaring kunnen wij scholen helpen bij een algemeen beleid dat voor iederen gunstig is: kinderen, ouders en de school zelf.

Moeten de ouders meehelpen? Worden zij betrokken? 

We moedigen de scholen altijd aan om met ouders samen te werken. Dit lukt niet overal, even goed, maar we blijven hierop hameren. Vaak zien we wel dat het vooral kansrijke ouders zijn die zich hiervoor kunnen engageren. Het is nochtans zinvol (kans)arme ouders te betrekken. Zij weten immers uit eigen ervaring wat de problemen zijn en kunnen soms ook oplossingen of ideeën aanbrengen waar andere ouders of de school niet aan zouden denken. 

Dit is een mooi project. Ziet u beterschap? Of wordt het probleem groter?

Wij boeken mooie resultaten. Zoals gezegd: na één jaar begeleiding kennen  29% van de scholen waar wij mee werkten een daling van de onbetaalde schoolfacturen. In 39% van de scholen is er een daling van de schoolkosten voor ouders. 72% van de leerkrachten staan anders in hun werk, en gaan bewuster om met armoede. We verwachten dat de impact van ons traject de kosten en onbetaalde facturen nog verder doet dalen, ook als het project is afgelopen. Maar wij kunnen het armoedeprobleem natuurlijk niet oplossen. Wat we wel kunnen doen is kinderen en ouders ondersteunen door goede, duidelijke communicatie en leerlingen kansen te geven. Een diploma secundair onderwijs is immers een van de hefbomen om aan werk te geraken, en een goede job is een hefboom om uit de armoede te ontsnappen.

 

www.aanpakschoolfacturen.be