28-01-2020

Wat is ArmenTeKort?

Theo Vaes: ‘’Wij zijn een organisatie die de generatie- armoede wil aanpakken. En daarnaast zijn we ook een beweging die een maatschappelijk draagvlak wil vormen voor structurele verandering rond armoede. ArmenTeKort is gestart na drie jaar onderzoek naar kansarmoede. Uit dat onderzoek bleek dat radicale verandering echt nodig is, want dat we nu met alle organisaties die zeer intens rond armoede bezig zijn eigenlijk ‘pappen en nathouden’ of ‘een pleister op een houten been’ aanbrengen. Onze samenleving moet dus structureel veranderen om die armoede echt aan te pakken.’’

Dat klinkt fors. Fors in de kritiek, fors in de aanpak die nodig is.

‘’Uit onderzoek blijkt dat iemand in armoede gevangen zit in een web, waar hij nooit uit eigen kracht zal uit geraken. Ik heb daarover meer dan vierhonderd boeken en wetenschappelijke papers gelezen. Het komt erop aan dat we radicaal zullen moeten inzetten op meten, om het historisch opgebouwde generatiearmoede op te lossen. Meten ten behoeve van onze kansarmen. Als we met de aanpak 1% efficiënter kunnen werken, zullen we al heel wat arme gezinnen helpen. We weten allemaal dat generatie-armoede een vicieuze cirkel is. De mogelijkheden tot ontwikkeling voor die mensen zijn beperkt. Ze worden sociaal uitgesloten. En wat doen wij als samenleving om hen te helpen? We zorgen dat ze eten hebben, we geven ze een dak boven hun hoofd, en proberen hun gezondheid min of meer in orde te krijgen. We denken dat we daarmee iets aan het doen zijn. Maar eigenlijk is dat een vals gevoel van goed bezig te zijn. We stellen vast dat die mensen al van in ons onderwijs uitvallen. Ze haken af.’’

Met welke acties probeert ArmenTeKort het over een andere boeg te gooien?

‘’We hebben allereerst ons buddysysteem dat we nu op grote schaal uitrollen. We richten ons op de onderste 10% van de mensen in armoede. Daar vinden we echte kansarmoede. Wat we met die buddy’s doen? We proberen het emancipatieproces van die mensen te versterken. Die mensen hebben vooral nood aan vertrouwen, en zelfvertrouwen. Hun eigenwaarde moet omhoog. Met de buddy’s willen we 5000 tot 8000 generatie-armen in Antwerpen bereiken die eigenlijk alle hoop verloren hebben. Via onze buddy’s terug de eigenwaarde herstellen is een aanpak waarmee we op langere termijn een verbetering van de situatie beogen. Dat gaat dus in tegen de typisch korte termijn aanpak. We zijn dus niet de organisatie de een jas brengt voor iemand die het koud heeft, ook niet de organisatie die honger met eten stilt, en evenmin een dak boven het hoofd levert. Die hulpverlening is natuurlijk noodzakelijk maar 10% van die generatie-armen is helemaal niet gebaat met louter praktische hulp als hun eigenwaarde niet hersteld wordt.’’

Hoe ziet zo’n taak van een buddy eruit?

‘’Wij spreken over de kansbiedende buddy, en de kanszoekende buddy. De kansbiedende krijgt een intensieve opleiding, en zal daarna de andere buddy 100 keer ontmoeten in een periode van 2 jaar tijd. We verwachten één uur per week. Dat is qua investering niet zoveel als vrijwilliger, een minimum aan tijd die de doorsnee mens pakweg voor zijn televisie doorbrengt. In fase 1 zal de kansbiedende buddy gewoon aanwezig zijn, en aandacht geven. Hij mag niet helpen. De relatie tussen de twee buddy’s moet er één zijn van gelijkwaardigheid. Mensen die leven in generatiearmoede hebben vaak al genoeg hulpverleners, soms vijf tot zes per persoon. Aandacht geven is daarom de eerste opdracht van onze kansbiedende buddy. We komen dus niet vertellen hoe het moet. We willen vooral een vertrouwensband opbouwen en dat vergt drie tot zes maanden. Dus bij ons gaat het niet om die mensen de taal te leren, noch om het huiswerk van de kinderen te maken, noch om hun gedrag rond roken te veranderen, noch om voor huisvesting te zorgen. Daar zorgen andere organisaties voor. Als we de eigenwaarde van die mensen kunnen verhogen, krijgen ze meer zelfvertrouwen, en zullen ze ook alle processen rond hen beter begrijpen. Dan gaan ze met meer vertrouwen naar de VDAB, weten ze hoe ze zelf voor een betere huisvesting kunnen zorgen, enz.’’

Fase 1 vertrouwen wekken, en wat volgt daarna?

‘’In fase twee gaat de kansbiedende buddy op zoek naar de krachten en talenten van de kanszoekende buddy. Vaak zijn die ondergesneeuwd, en denkt de kanszoekende buddy dat hij niets kan. Nochtans stellen we vast dat er onder hen heel wat talent zit, van goede mama zijn, tot snel kunnen rekenen aan de kassa. Dat talent zoeken is belangrijk, en daarna proberen we de betrokkene te overtuigen van dat talent.

Nadien komt een derde fase. De kanszoekende buddy zal ontdekken dat hij op school misschien wel wat complimenten kreeg voor iets dat hij goed kon. Wij zorgen ervoor dat dat talent echt herkend wordt. Ons verhaal is sterk omdat we er vooral naar streven dat de kanszoekende buddy zelf de eigen kracht ontdekt. In fase vier tot slot verbreden we het netwerk van de kanszoekende buddy. We zorgen ervoor dat ze in contact komen met anderen, dat ze uit hun isolement geraken, en hun omgeving breder wordt.’’

Hoe kan je bij ArmenTeKort buddy worden?

‘’We krijgen 30% buddy’s via de sociale media, 50% via mond-aan-mond reclame en 20% via de bedrijven. We zoeken vooral mensen die zelf in een stabiele relatie zitten, zeven jaar in dezelfde job zitten, en meestal 2,2 kinderen hebben. Ook jonge mensen zijn bij ons goed als kansbiedende buddy, omdat mensen met dat profiel vaak overlopen van geluk en we graag hebben dat ze dat geluk delen.’’

Je gaf het voorbeeld van het talent ‘een goede moeder’ kunnen zijn. Wat is daar de winst?

‘’Stel je hebt een moeder die door allerhande omstandigheden haar kinderen is kwijtgespeeld, de kinderen werden door de rechter geplaatst. Als we met onze buddy-werking die moeder terug op het spoor kunnen krijgen dat ze wel degelijk haar kinderen als een goede mama kan opvoeden, en daar de rechter ook van kunnen overtuigen, heeft dat een enorme maatschappelijke impact. Een mama die haar kinderen weer opvoedt, zal om te beginnen een grote eigenwaarde hebben. En dan de winst voor de samenleving: een kind in een instelling kost 62.000 euro per jaar. Twee kinderen maakt 124.000 euro. Spreid dat over een periode van tien jaar en je komt tot bedragen van meer dan 1,6 miljoen euro kost voor de samenleving. Eén buddy kan dat soms ongedaan maken. Zo’n buddy’s zijn zowel emotioneel als maatschappelijk van een enorme meerwaarde.’’

Je zei bij aanvang ook dat je maatschappij bewuster wil maken van het probleem armoede.

‘’Wij willen vooral dat het sociaal bewustzijn rond die armoede verbreedt. Hoe meer begrip voor de problematiek, hoe meer maatschappelijk draagvlak voor structurele verandering, en finaal maken we heel onze samenleving gelukkiger als we die armoede weg krijgen.’’

Slotvraag: hoe bent u eigenlijk met ArmenTeKort begonnen?

‘’Ik ben militair piloot geweest, fruitkweker, bedrijfsleider, runde het Antwerp Business Center. En hoe ik dan hier terechtkom? Wel mijn verhaal begint eigenlijk met een bedelaar die mij en een Jezuiet om geld vroeg op de Keyserlei. Ik ben toen beginnen nadenken, en tot actie overgegaan. Ik ben vooral beginnen nadenken over de manier waarop we nu veel middelen steken in de armoedebestrijding en eigenlijk niet aan de structuur van het probleem werken.’’

Is je interesse gewekt? Wil jij ook buddy worden? Meer informatie vind je op www.armentekort.be.