CD&V-Kamerlid Nahima Lanjri dient een resolutie in om het ziektepensioen voor vastbenoemde ambtenaren af te schaffen. Ruim 87.000 ambtenaren jonger dan 65 zijn momenteel definitief met ziektepensioen, onder hen zelfs twintigers. Minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter (Groen) lijkt bereid de zaak te hervormen.
Ter herinnering: vorig jaar werden liefst 2.916 statutaire of vastbenoemde ambtenaren met ziektepensioen gestuurd omdat ze definitief medisch ongeschikt werden geacht. Dat was het hoogste aantal in vijf jaar tijd. Het systeem van het ziektepensioen kost de staatskas elk jaar 180 miljoen euro, maar er zijn momenteel geen alternatieven: statutaire ambtenaren kunnen in principe niet werkloos worden en kunnen dus ook niet terugvallen op een werkloosheidsuitkering.
De meerderheid van de ambtenaren die in 2021 met ziektepensioen werden gestuurd, is tussen 51 en 60 jaar oud. Maar ook heel wat jongeren, voornamelijk mensen die vechten tegen een chronische ziekte, moesten met ziektepensioen. Werknemers in de privé kunnen terugvallen op een uitkering van het ziekenfonds en later op (tijdelijke) invaliditeit, maar voor ambtenaren is dat niet voorzien. In oktober brachten we nog een reeks getuigenissen van ambtenaren die in dat systeem waren gesukkeld, met zelfs een vrouw die op haar 24ste verplicht met ziektepensioen werd gestuurd. Zo'n pensioen ligt ook een stuk lager dan het loon: alleenstaanden uit de jongste groep krijgen maandelijks gemiddeld 1.341 euro netto, veertigers 1.511 euro.
Aangepast aan situatie
Lanjri wil het hele systeem op de schop: Ministers Karine Lalieux (PS, Pensioenen, red.), Frank Vandenbroucke (Vooruit, Sociale Zaken, red.) en Petra De Sutter willen een hervorming, maar we moeten het systeem radicaal afschaffen. Werknemers en contractuele ambtenaren kunnen in het geval van arbeidsongeschiktheid terugvallen op een invaliditeitsuitkering, blijven pensioen opbouwen en krijgen kansen op re-integratie. Ambtenaren met definitief ziektepensioen hebben die mogelijkheden niet. We moeten het systeem harmoniseren met dat van gewone werknemers, zodat ook statutaire ambtenaren recht hebben op een ziekte- of invaliditeitsuitkering van het RIZIV én ze terug aan het werk kunnen zodra ze genezen zijn.
Net zoals bij werknemers gebeurt, moeten volgens Lanjri ook de ambtenaren terug naar werk worden begeleid, met een arbeidsduur en -invulling aangepast aan hun situatie. Nu worden langdurig zieke ambtenaren met ziektepensioen gestuurd, waarna hun administratie iemand anders kan aanwerven. Maar men kijkt te veel naar de eigen administratie en niet naar de lasten die dat voor de overheid creëert. Die federale administraties sturen hun mensen gauw met pensioen, omdat ze toch niet moeten opdraaien voor die pensioenen. Bij lokale ambtenaren is dat wel zo: de lokale overheid draagt een deel van de pensioenkosten.
We moeten vooral vermijden dat mensen onherroepelijk worden afgeschreven, benadrukt Lanjri. Ze erkent dat niet iedereen terug aan de slag zal kunnen. Maar velen zullen wél weer kunnen werken. Nu gaan hun talenten verloren, en het kost de staat handenvol geld. Een vastbenoemde leerkracht die niet voltijds, maar volgens de arts wel deeltijds kan werken, mag dat nu niet. Gedeeltelijke werkhervatting bij een andere werkgever moet ook mogelijk worden, net als herscholing. En zoals sommige bedrijven al doen, kunnen overheden ook extra financiële ondersteuning bieden.
In het regeerakkoord staat dat de 'verouderde regeling rond het ziektepensioen', die dateert van 1844, geëvalueerd zal worden, 'zeker voor ambtenaren die nog ver verwijderd zijn van hun pensioenleeftijd'. Maar volgens Lanjri slepen Vandenbroucke, De Sutter en Lalieux met de voeten. Met deze resolutie geef ik een voorzet, want doortastende hervormingen heb ik bij hen nog niet gezien. De regering werkt aan een hervorming, dat wel, maar van een afschaffing is geen sprake.
Al knopen doorgehakt
De Sutter en Lalieux wijzen erop dat tijdens de begrotingscontrole in maart knopen werden doorgehakt inzake de hervorming van het ziektepensioen. Er komt een systeem van invaliditeit in de plaats. We stimuleren alle stappen die ambtenaren helpen om terug te gaan werken en beperken het armoederisico voor ambtenaren die ziek zijn gevallen, laat De Sutter weten.
Lalieux heeft het over een concept van hervorming dat door haar, Vandenbroucke en De Sutter wordt uitgewerkt. Over de modaliteiten zijn de ministers in overleg met de deelstaatregeringen en er volgt ook nog overleg met de vakbonden. Daarna komt het dossier op de tafel van de federale regering. Hopelijk nog voor de zomer, aldus De Sutter.
Lees er meer over in HLN
