De uitdagingen op de arbeidsmarkt zijn immens. Het streefdoel van 80% werkzaamheidsgraad in België is nog veraf en laat net dat een absolute noodzaak zijn om in de toekomst de sociale zekerheid en pensioenen betaalbaar te houden en de staatsschuld niet nog meer in het rood te drijven. Tijdens een studienamiddag in het Vlaams parlement ging cd&v in debat over de arbeidsmarkt van morgen. Voor cd&v moet een sterk arbeidsmarktbeleid gericht zijn op een solidaire en welvarende gemeenschap, niet enkel voor de huidige generatie maar ook en vooral voor onze kinderen en kleinkinderen. In aanwezigheid van Vlaams minister van Werk, Jo Brouns, en een 100-tal genodigden uit het werkveld werden de verschillende uitdagingen aangekaart en werd er duchtig gedebatteerd over de oplossingen die zich aandienen.
Cd&v-voorzitter Sammy Mahdi: “Een grondige hervorming van de arbeidsmarkt dringt zich op. Als we onze welvaartsstaat willen verzekeren voor de komende generaties en ons land terug op de rails willen krijgen, hebben we een goed werkende arbeidsmarkt nodig waarbij elk talent kansen krijgt en elke mens de kans krijgt het beste van zichzelf te geven. Daarbij kiest cd&v volop voor een positieve benadering van werken. Het zorgt niet enkel voor een inkomen maar geeft ook mee zin aan het leven. Werken zorgt voor een economische én maatschappelijke meerwaarde.”
Vlaams Minister van Werk, Jo Brouns: “Onze arbeidsmarkt staat in brand. Er zijn meer openstaande vacatures dan ooit voorheen, en de uitstroom uit onze arbeidsmarkt is groter dan er nieuwe mensen bijkomen. Deze krapte is een uitdaging, maar ook een kans. Levenslang leren moeten we diep in onze cultuur verankeren, de positie van oudere werkzoekenden moeten we versterken en werken moet meer lonen. De oude vormen en gedachten passen niet meer voor de arbeidsmarkt van vandaag en morgen.”
Met een toenemende structurele krapte op de arbeidsmarkt is het al lang vijf voor twaalf om onze arbeidsmarkt grondig te hervormen. Voor het eerst in de geschiedenis van dit land zijn er meer mensen die uit de arbeidsmarkt stromen dan er jonge mensen zijn die er bijkomen. De vergrijzing laat zich met andere woorden uitdrukkelijk voelen. Aan de vraagzijde merken we een opvallende stijging in het aantal knelpuntberoepen. Volgens de recente VDAB-knelpuntberoepenlijst is maar liefst 36% van de beroepen in Vlaanderen op in 2023 een knelpuntberoep. Verwacht wordt dat deze lijst ook de komende jaren zal blijven aangroeien. Bovendien is aan de aanbodzijde het aantal werkzoekenden laag en niet altijd onmiddellijk inzetbaar. Er is dus niet alleen een structureel tekort aan arbeidskrachten, er lijkt ook een structurele mismatch te zijn. Daarnaast moeten werkgevers meer openstaan voor het talent van morgen, en moeten we blijven waken over de competitiviteit en productiviteit van ons land.
Cd&v-parlementslid Nathalie Muylle: “Deze studiedag geldt als een doorstart voor een traject dat we in december vorig jaar op gang trapten. Eerder formuleerden we met de ‘Jobsdeal 2.0.’ 15 concrete voorstellen om nog deze legislatuur onze arbeidsmarkt te vernieuwen en de nodige zuurstof te geven. Maar we moeten verder kijken. Daarom organiseerden we met cd&v ook de ‘Working Wednesdays’. Tijdens deze dialoogmomenten met externe experten werden de uitdagingen van de arbeidsmarkt van vandaag en morgen uitvoerig besproken en werd gekeken naar innovatieve ideeën om een antwoord te bieden op deze uitdagingen. Net zoals bij het traject naar de energievisie van cd&v, laat de partij zich in het ontwikkelen van een gedegen visie op arbeidsmarktbeleid ook nu inspireren en begeleiden door experten in het veld.”
Cd&v-parlementslid Robrecht Bothuyne: “Onze arbeidsmarkt wordt geconfronteerd met heel wat uitdagingen: veel vacatures en knelpuntberoepen, relatief weinig werkzoekenden, een mismatch tussen opleiding en benodigde skills… en tegelijk hebben we iedereen, elk talent, broodnodig, ondanks de snel doorzettende vergrijzing. De VDAB moet daarbij letterlijk iedereen op de radar krijgen. De arbeidsmarkt verandert in een razendsnel tempo. Om de economische welvaart op peil te houden is een ambitieus arbeidsmarktbeleid nodig dat de arbeidsmarkt voorbereid op de uitdagingen van de toekomst. Bevoegdheden moeten zo dicht mogelijk bij de werkvloer uitgeoefend worden. Niet alleen Vlaanderen heeft daarbij een belangrijke rol, ook de lokale besturen zijn cruciaal om inactieven te bereiken.”
Tijdens de studienamiddag kwamen vier centrale werven aan bod die voor de partij cruciaal zijn om de arbeidsmarkt van morgen vorm te geven. Zo moet voor cd&v werken altijd meer lonen dan niet werken. Het verschil tussen een inkomen uit arbeid en een tegemoetkoming en/of bepaalde uitkeringen moet dan ook voldoende groot zijn om de stap naar werk te zetten.
Daarnaast wil cd&v ook meer mensen aan de slag krijgen. Het is cruciaal dat het huidige arbeidsmarktpotentieel zoveel mogelijk wordt benut. Ook voor wie nu nog niet actief is, moet het meer lonen om aan de slag te gaan. Werken moet financieel lonen maar werken is ook zoveel meer dan geld verdienen. Gaan werken zorgt ook voor een emanciperend effect, nieuwe dingen bijleren, jezelf verder ontwikkelen, banden smeden met collega’s, het gevoel hebben dat je erbij hoort, enzoverder.
Een derde thema dat uitvoerig besproken werd, is de herwaardering van oudere werknemers. Nahima Lanjri: “Daarbij willen we komaf maken met het ingebedde probleem van (indirecte) leeftijdsdiscriminatie. Uit onderzoek[1] blijkt dat oudere werknemers een van de meest gediscrimineerde groepen zijn op de arbeidsmarkt. Zo hebben 50-plussers 48% minder kans om uitgenodigd te worden op een sollicitatiegesprek. Cd&v zal bovendien eind mei in haar ouderenplan enkele opvallende maatregelen lanceren om leeftijdsdiscriminatie tegen te gaan.”
Een laatste luik dat tijdens de panelgesprekken aan bod kwam, is het inzetten op levenslang leren en de ontwikkeling van nieuwe vaardigheden en competenties. Volgens de partij dient daarvoor gewerkt te worden op drie assen: een betere afstemming tussen onderwijs-arbeidsmarkt, het versterken van competenties van het arbeidspotentieel, en bij- en omscholen huidige werknemers zodat mensen mee blijven in een steeds sneller veranderende jobs ten gevolge van o.a. digitalisering en vergroening.
De vier inhoudelijke panelgesprekken stonden onder de deskundige leiding van verschillende gerenommeerde arbeidsmarktexperten. Zo schoven Steven Vanackere (Vice-Gouverneur Nationale Bank van België), Gretel Schrijvers (CEO Mensura groep), Mieke van Gramberen (directeur Taborgroep en zaakvoerder Goestingarchitecten), Jan Denys(Directeur Public Affairs Randstadgroup) mee aan tafel. Cd&v-parlementsleden Robrecht Bothuyne, Nathalie Muylle en Nahima Lanjri leidden de gesprekken in goede banen.
[1] Bron: Onderzoek UGent: Lippens, L., Vermeiren, S. & Baert, S. (2023). The state of hiring discrimination: A meta-analysis of (almost) all recent correspondence experiments. European Economic Review, 151.
