Staatloosheid wordt in de toekomst sneller verholpen

13-01-2017


13-01-2017

Ik heb in het verleden al aangedrongen op een oplossing voor staatlozen en ben dan ook tevreden dat federaal minister van Justitie Koen Geens (CD&V) een voorstel in de Kamer heeft ingediend om de aanvraagprocedure voor het statuut van staatlozen te hervormen. Dat antwoordde hij op mijn mondelinge vraag. Ik ben blij dat de minister het regeerakkoord op dit punt uitvoert. Zijn hervorming zal zorgen voor snellere beslissingen en voor meer expertise bij de bevoegde rechtbanken. Daardoor kan ook het misbruik en de uitbuiting van staatlozen een halt worden toegeroepen.

Ons land heeft het Verdrag betreffende de Status van Staatlozen ondertekend op 28 september 1954 en bij wet goedgekeurd op 12 mei 1960. In dat verdrag wordt een staatloze gedefinieerd als een persoon die door geen enkele Staat krachtens diens wetgeving als onderdaan wordt beschouwd. Een staatloze is dus iemand die van geen enkel land de nationaliteit bezit.

Lanjri: “Staatloosheid moet uiteraard maximaal worden vermeden, maar ook in ons land komt het voor, zij het in beperkte mate. 885 mensen hebben het statuut staatloze. Daarnaast hebben hooguit enkele honderden mensen een aanvraag lopen tot erkenning als staatsloze. Het gaat dus zeker niet om een grote groep mensen.”. Gekende voorbeelden zijn sommige Palestijnen of onderdanen uit ex-Joegoslavië (vaak Roma) die na het uiteenvallen van dat land van geen enkele nieuwe deelrepubliek de nationaliteit kregen.

“Soms hebben personen zonder nationaliteit hier een (tijdelijke) verblijfsvergunning omdat bijvoorbeeld hun asielaanvraag lopende is of omdat ze reeds erkend zijn als vluchteling of subsidiair beschermde. Maar dat is zeker niet altijd het geval.”, legt Lanjri uit. Ze gaat verder: "Soms wordt hun aanvraag geweigerd, maar kunnen ze niet uit het land  gezet worden, omdat geen enkel land hen erkend als hun onderdaan. In dat geval  verblijven ze hier zonder verblijfsvergunning en kunnen ze dus hun leven hier niet uitbouwen, werk zoeken, een appartement huren of kopen, en ga zo maar verder.".  Mensen zonder papieren zijn vaak slachtoffer van uitbuiting en geweld. De CD&V-politica geeft een voorbeeld: "œZo bestaat er veel zwartwerk tegen hongerlonen en vaak in slechte werkomstandigheden. Staatlozen bevinden zich dus in een enorm kwetsbare positie waar ze zelf weinig aan kunnen doen.".

Hoewel het dus niet vaak voorkomt, brengt staatloosheid  weldegelijk grote problemen mee voor de personen in kwestie. Daarom bestaat er voor staatlozen de mogelijkheid om bij de rechter een erkenning te vragen als staatloze.  Eens men dit statuut heeft, kan men een verblijfsvergunning aanvragen en worden problemen verbonden aan illegaal verblijf vermeden.

Vandaag moeten personen die als staatloze erkend willen worden een aanvraag indienen bij een rechtbank van eerste aanleg. Aangezien er veel dergelijke rechtbanken (13) bestaan en aangezien dergelijke procedures eerder uitzonderlijk zijn, duurt het vandaag vaak zeer lang vooraleer er een beslissing wordt genomen. "Er zijn gevallen bekend waarbij betrokkenen tot vier jaar op een antwoord moesten wachten, met de nodige onzekerheid en misbruiken als gevolg. Ook beschikt de betrokken rechtbank niet altijd over de juiste expertise in deze materie.", zegt Lanjri.

In het regeerakkoord werd overeengekomen om de procedures om als staatloze erkend te worden aan te passen. Daar is nood aan aangezien er nu grote verschillen bestaan -“ onder meer in behandelingstermijn én de aard van de beslissing -  naargelang de rechtbank waar de aanvraag werd ingediend.

Federaal minister van Justitie Koen Geens liet in een antwoord op de vraag van partijgenote Lanjri weten dat hij voortaan de aanvragen tot het statuut van staatloosheid aan de familierechtbanken wil toevertrouwen. Bovendien betreft het familierechtbanken op het niveau van het Hof van Beroep (5). "œZo wordt de specialisatie van bepaalde rechters op dit vlak verhoogd en kunnen de aanvragen binnen een redelijke termijn behandeld worden.", duidt het CD&V-Kamerlid. Het voorstel maakt deel uit van de zogenaamde "˜potpourri V"™ die al voor behandeling aan het parlement werd bezorgd.  Van zodra het parlement dit wetsontwerp goedkeurt, zal  de nieuwe regeling voor staatlozen in werking treden.

Nahima Lanjri reageert alvast opgetogen: "Het probleem van de procedures tot erkenning als staatloze sleept al vele jaren aan. Ik ben dan ook tevreden dat minister Geens  hiervoor een oplossing heeft uitgewerkt die door de regering gesteund wordt. Staatlozen, die bijzonder kwetsbaar zijn, zullen daardoor sneller erkend kunnen worden en een verblijfsvergunning kunnen krijgen.  Daarna kunnen deze mensen legaal aan het werk, op een juiste manier bijdragen aan de samenleving en hun leven hier verder uitbouwen.".

Lees hier mijn vraag en het antwoord van de minister Geens ivm de procedure.

Lees hier mijn vraag en het antwoord van de minister Jambon ivm het aantal staatlozen pg. 37-38

In de pers:

Lees hier het artikel op de Standaard Online:

http://www.standaard.be/cnt/dmf20170113_02672068